O carácter de clase da Revolución catalá
o independentismo de masas é, valla a redundancia, un movemento de raíz e de expresión popular e, como se dixo anteriormente, foi en todo momento o motor deste proceso independentista, á vez que o detonante da intensificación das contradicións no seo do sistema de partidos catalán
O nacionalismo burgués tendeu historicamente á tautoloxía: a nación é nación porque é nación. Este argumento circular normalmente se elaborou con reminiscencias mitolóxicas que dan en identificar o marco nacional co estado natural das cousas. A nación dada, a unidade de destino no universal, o designio dos deuses. E, certamente, o que esta determinación histórica enmascara son os intereses das clases dominantes para reproducir, polos séculos dos séculos, as condicións sociais que fan posíbeis os seus privilexios. O nacionalismo, pois, constrúese como unha ideoloxía hexemónica do marco xurídico imperante: un fundamento necesario da superestrutura.
Dito isto, no contexto actual, sorprende que algúns cualifiquen o movemento popular pola independencia de Catalunya como unha expresión de nacionalismo burgués. En Catalunya, como sociedade nacional que é, sería ridículo ignorar o feito de que a burguesía autóctona poida converterse nun certo momento concreto clase nacionalizadora, ascendente, e que por conseguinte poida vehicular unha ideoloxía nacionalista que xustifique os seus propios intereses. Mais é isto realmente o que acontece?
Onde se sitúa o nacionalismo das clases dominantes, senón ás estruturas do Réxime do 78? Nestas susténtanse as elites políticas que se encargaron de reproducilas, co apoio da Casa Real herdeira do franquismo, das elites militares, policiais (e parapoliciais), xudiciais e principais medios de comunicación adictos. Noutras palabras, toda a superestrutura do marco estatal español, está completamente abocada na lexitimación ideolóxica do nacionalismo asimilador do Reino de España. Pero non só iso, a que intereses responden senón aos das oligarquías económicas e financeiras, ás grandes burguesías españolas e, entre estas, a alta burguesía catalá? Onde se sitúa Millet, Freixenet, Fainé, entre tantos outros nomes coñecidos e representativos da burguesía, non nacional catalá, senón autóctona, pero eminentemente española como españolista?
Non podemos negar, evidentemente, que certos compoñentes da burguesía forman parte do movemento nacional catalán, pero sería un erro histórico considerar que este responde aos seus intereses orgánicos. Vaiamos por partes: nin "Deus pasou na primavera", nin "todo cantaba ao seu paso". O proceso catalán é un proceso de liberación nacional, non é outra cousa. E é un proceso histórico impulsado, liderado e articular desde as clases populares máis conscientes, organizadas a través do movemento popular pola independencia. Isto é así, porque doutro xeito sería inexplicábel a acumulación de forzas que se produciu a nivel de mobilización popular masiva, amplamente demostrada ao longo dos anos, nin tampouco as profundas alteracións nas dinámicas de clases deste país.
O carácter de clase da Revolución catalá
Non penso que sexa necesario repasar as fazañas que o movemento independentista catalán protagonizou nas mobilizacións populares máis masivas da súa historia. Tampouco hai que recontar os millóns de manifestantes e de activistas involucrados na realización das consultas populares, da consulta autoorganizada do 9N ou, máis recentemente, do referendo de autodeterminación do 1 de outubro. E, todo iso, malia a represión cada vez máis intensa por parte do aparello do Estado español. Estes feitos son mesmo empíricos, dunha constatación cuantificábel. En troca, si é imprescindíbel observar que sucedeu desde a eclosión do movemento independentista en 2009, a un nivel estrutural.
Por unha banda, esta suposta burguesía nacional catalá, historicamente identificada co nacionalismo catalán, tanto para a esquerda como para a dereita españolista, resultou ser menos estritamente catalá do dito e predito: o partido que representara tradicionalmente a expresión orgánica da burguesía catalá, CiU, viuse suxeito a un proceso de descomposición, xustamente, debido ao estourido das contradicións relacionadas coa crecente presión popular para iniciar un proceso de independencia. De resultas diso, os sectores máis reaccionarios do catalanismo burgués (rexionalista) quedaron reducidos na inmolada Unión Democrática de Catalunya, mentres que os partidos herdeiros da antiga CiU que decidiron apostar pola vía independentista, Demócratas de Catalunya e o Partido Demócrata Europeo de Catalunya, non sen esgazadoras contradicións internas, perviven. Agora ben, sen os deixar de considerar partidos burgueses, sería un erro situalos ao mesmo nivel orgánico que CiU, tanto desde un punto de vista de clase como, consecuentemente, desde unha perspectiva ideolóxica.
Para todos os efectos, o goberno de Junts pel Sí -integrado de xeito maioritario pola antiga CiU en coalición con ERC e en menor medida polos refugallos do PSC-, sen esquecer o papel que desde fóra do goberno exerceu a CUP, trátase dunha administración social-liberal, non de dereitas, que aínda que mantivo os esquemas ideolóxicos hexemónicos do liberalismo, hai que atribuírlle certos avances de carácter socialdemócrata. Por exemplo, a implantación da renda garantida, o decreto de pobreza enerxética, as políticas impositivas progresivas sobre as rendas altas ou os depósitos dos bancos, etc. Por certo, medidas progresivas que no seu conxunto se viron suspendidas polo Tribunal Constitucional a petición do PP. Negar isto, para poder persistir no prexuízo tradicional da esquerda española, o soleturisme, segundo o cal o catalanismo é un movemento de orixe e de interese burgués, sería volver os ollos á realidade. O feito é que o progreso nacional propio do programa da dereita tradicional catalá, xunto coa clarificación política de ERC, tamén deu como resultado un progreso no programa socioeconómico. Algo que vai estreitamente ligado coas reivindicacións sociais que empurraron desde as organizacións de masas do movemento popular catalán -ANC e Òmnium, especialmente- que, ademais, vestiron o proxecto independentista dun contido democrático xeneral moito máis avanzado que aquel que representa o Réxime do 78.
E non é casualidade: o independentismo de masas é, valla a redundancia, un movemento de raíz e de expresión popular e, como se dixo anteriormente, foi en todo momento o motor deste proceso independentista, á vez que o detonante da intensificación das contradicións no seo do sistema de partidos catalán. Neste sentido, non só habería que ver que pasou a CiU, senón tamén o éxodo de gran parte da militancia nacionalmente autocentrada do PSC, ou ben as lacerantes contradicións que existen no seo da coalición de Catalunya Sí Que es Pot (CSQP). En calquera caso, o avance da loita nacional foi acompañada dun avance da loita de clases e, por iso, o rumbo do marco político catalán tendeu de xeito xeral cara a posicións máis favorábeis ás clases populares.
Doutra banda, a fragmentación do espazo burgués reflectiuse tamén nas asociacións empresariais, que son en gran medida, expresións orgánicas da burguesía catalá. Hai que ver as diferenzas abismais entre o posicionamento de Foment del Treball e a CEOE, sectores representativos da alta burguesía orfo de referente estritamente catalán, respecto da posición autodeterminista que tomaron as organizacións representativas dos sectores da pequena e mediana burguesía, como a CECOT e a PIMEC, respectivamente. Esta fragmentación dos intereses orgánicos da burguesía, ligada á descomposición de CiU, implica un debilitamento do seu hexemonía e, por iso, non é de estrañar o avance dialéctico -tanto para coa intensificación das contradicións no seo da burguesía, como cara ás organizacións con base social popular ao movemento independentista- das posicións favorábeis aos intereses obxectivos das clases populares catalás.
Sen ter en conta este fenómeno, dificilmente podemos explicar todas as consecuencias antes expostas. E menos poderiamos explicar o éxito da Folga Xeral Revolucionaria, combinada cun Paro Xeral de País, do pasado 3 de outubro. A alianza dos sectores máis conscientes das clases populares catalás cos sectores máis progresistas da pequena e mediana burguesía, constitúen o carácter de clase actual do movemento de liberación nacional catalán e, con este, da Revolución que está en andamento en Catalunya.
[Artigo tirado do sitio web catalán Llibertat, do 22 de outubro de 2017]