Entrevista a Daniel Turp: “A UE xa admitiu hai anos estados que obtiveron a súa independencia a través de procesos e referendos considerados ilegais”
Cando en 1995 o Quebec tivo a oportunidade de decidir a súa pertenza ou non a Canadá todo estaba bastante preparado para o día seguinte. Fíxose moito traballo prevendo o escenario da independencia. En Catalunya aínda se está máis preparado
- É ilegal o referendo?
En primeiro lugar hai que entender que a xustificación da ilegalidade provén do concepto «indisolubilidade de España» que aparece na Constitución Española pero este sobre todo tamén é un texto que referenda e garante a democracia. É por este motivo polo que se podería interpretar que o dereito a decidir, que se deriva desta garantía de democracia, ten cabida na actual Constitución. Por outra banda, non podemos obviar que España ten subscritos tratados internacionais que se refiren ao dereito á autodeterminación e, sendo de aplicación superior á Constitución, deberían cubrir o dereito a decidir do pobo catalán.
- Pero cren que polo de agora se podería contar co recoñecemento internacional do referendo?
É certo que de momento Europa está seguindo as actitudes do goberno español desde a comodidade de dicir que é a legalidade constitucional a que determinará o apoio da Unión Europea aos resultados do referendo. Pero tamén comezan a percibirse indicios de que non lles será tan doado adoptar unha posición chamémoslle «neutra» ou a favor do goberno español vendo por unha banda a mobilización catalá e pola outra os esforzos case antidemocráticos que se están facendo para deter as urnas. Un exemplo son as declaracións de Juncker afirmando que se respectarían os resultados do referendo. Aínda que se poden ler de moitos xeitos, non contiñan a palabra «ilegal» e en cambio si falaba de que había que dar importancia ao feito do referendo en si mesmo. Ademais, é importante ter presente que a UE xa admitiu hai anos estados que obtiveron a súa independencia a través de procesos e referendos cualificados e considerados ilegais polos gobernos dos países dos que se desconectaban. Os países Bálticos.
- Cal é o límite de participación que segundo vostede lexitimaría o resultado do referendo?
A participación será seguramente o eixe en torno ao cal virarán as posicións e os xestos dos diferentes actores do proceso e do referendo. E aínda que se criticou o feito de que a lei catalá do referendo de autodeterminación non explicita ningún mínimo de participación para olexitimar, a gran maioría de leis deste tipo, promulgadas noutros países, tampouco contiñan este elemento. Hai que ter tamén en conta que se trata dunha situación moi especial, xa que temos un goberno e uns partidos políticos que non están facendo campaña polo Non, senón que directamente fan campaña contra a participación, dando instrucións para que non se exerza o dereito a decidir. Nestas circunstancias considero que os ausentes errarán e xa que logo o resultado, sexa, cal sexa será lexítimo.
- E por que pensa que o goberno español non permite que o pobo catalán decida?
Descoñezo as razóns fundamentais pero o que están transmiten xira en torno á importancia da unidade de España e esta non pode ser erixida como o ben en si mesmo cando unha gran parte da súa poboación non se sente parte desta unidade. Só había que estar aquí pola Diada para percibir as angueiras dunha boa parte do pobo catalán de se gobernaren. Non se pode ser un país cunha parte do pobo que non dá xa o seu consentimento a ser gobernado.
- Pero e o día despois que? Que pode acontecer o 2-O?
Cando en 1995 o Quebec tivo a oportunidade de decidir a súa pertenza ou non a Canadá todo estaba bastante preparado para o día seguinte. Fíxose moito traballo prevendo o escenario da independencia. E pódovos asegurar que aquí en Catalunya aínda se está máis preparado. O feito de que non sexa visíbel ten unha razón obviamente política por parte dos non-partidarios do referendo e tamén de estratexia obrigada polo acoso ao que está sometido o goberno por parte de Madrid. Non temos aínda ningún estudo comparado sobre como se fan as transicións pero hai exemplos aquí mesmo en Europa de desconexións ou separacións de países que non o querían permitir nunha primeira instancia.
- Se fose parlamentario ou alcalde aquí como viviría o feito de poñer a súa vida persoal na ilegalidade?
De ningún xeito consideraría que estivese en situación ilegal senón dentro doutra legalidade: a legalidade catalá. Fálase moito de desobediencia pero eu diríalle que é obediencia a unha lei, aprobada polo Parlamento. Obediencia a outra legalidade.
[Entrevista tirada do sitio web catalán Setembre, do 18 de setembro de 2017]