O “CETA”, outro elo da arquitectura xurídica da impunidade

Juan Hernández Zubizarreta e Pedro Ramiro - 06 Feb 2017

O capital conseguiu dos distintos Estados e institucións globais, reformas dirixidas a garantir a liberdade absoluta de capitais e converter en principio xurídico universal a suposta estabilidade financeira; dislócase a xerarquía normativa internacional, ao situar os dereitos do capital por riba do Dereito Internacional dos Dereitos Humanos e dos principios constitucionais

O conxunto de tratados e acordos de comercio e investimentos que invaden todo o planeta responde a unha lóxica xurídica de feudalización do ordenamiento normativo global. Este ordenamento feudal creba e reinterpreta os principios clásicos do Estado de Dereito e artículase por medio da privatización do poder lexislativo e xudicial. Os espazos públicos de regulación subordínanse aos espazos privados que vulneran os dereitos das maiorías sociais e dos pobos. Ademais, responde aos intereses do capital, das clases dominantes e dos gobernos cómplices.

 O Acordo Económico e Comercial Global (CETA, polas súas siglas en inglés) participa da lóxica descrita. Vexamos/1.

Creba das institucións democráticas

 A globalización neoliberal impulsou institucións público-privadas de carácter supranacional (Organización Mundial do Comercio (OMC), G8, G20, o Fondo Monetario Internacional (FMI), o Banco Mundial, as axencias de cualificación...) e tratados e acordos de comercio e investimentos, que foron creando un entramado institucional e un conxunto de normas xurídicas máis privadas que públicas, coas súas propias lóxicas de funcionamento pero con efectos erga omnes, é dicir, con efectos sobre as maiorías sociais do planeta. Os campesiños e campesiñas do Estado español, Senegal, Bolivia ou India están máis condicionados polas normas e directrices que aproban estas organizacións que polas normas que aproban os seus parlamentos.

 Obviamente, non estamos falando dun goberno universal ou dunha globalización xurídica, estamos falando dun Dereito Corporativo Global ao servizo dos intereses do capital e das corporacións transnacionais.

Falta de lexitimidade democrática dos tratados e acordos de comercio e investimentos

 O segredo e a opacidade son elementos constituíntes dos tratados e acordos mencionados; forman parte do seu metabolismo funcional. As normas de comercio e investimentos elabóranse fóra do control parlamentario e da cidadanía. Descoñecemos, en moitas ocasións, os negociadores concretos, os criterios utilizados, as decisións adoptadas... e envólvese todo o procedemento de valoracións técnicas que “necesitan da confianza” e “discreción entre os negociadores”; tómanse decisións ás costas da cidadanía e á marxe dos procedementos parlamentarios, “secuestrando” os textos en discusión mesmo aos representantes públicos.

 O que non é secundario é o papel central dos lobbies económicos que representan ás empresas transnacionais e aos intereses das clases dominantes e dos seus representantes políticos. Os asesores, as reunións, as propostas e a vinculación do poder político coas empresas transnacionais forman parte “do poder lexislativo” de onde emana os tratados e os acordos de comercio e investimentos. Por exemplo, nove dos vinte e seis comisarios que negociaron o CETA traballan hoxe en día no sector privado; conselleiros das diferentes patronais europeas forman parte da dirección de Comercio da Comisión Europea e Stephen Harper, ex presidente de Canadá baixo cuxo mandato se negociou o CETA, traballa como experto consultor para un número importante de influíntes empresas transnacionais/2. A opacidade e o segredo non existen para o gran capital.

 As negociacións sobre o CETA desenvolvéronse a porta pechada e ás costas dos representantes democráticos e da cidadanía, e lamentabelmente o texto negociado quedou pechado e listo para o seu consentimento polas autoridades correspondentes.

 Na primeira fase de aprobación, o Consello Europeo tivo moitas dificultades para conseguir a unanimidade e destaca a presión brutal sobre Valonia/3 e a ausencia total de transparencia e debate no parlamento español; o goberno en funcións, e de xeito case clandestino, ratificouno nesta primeira fase.

 Na segunda fase, é o Parlamento Europeo o encargado de ratificar o CETA o 15 de febreiro deste ano. A maquinaria burocrática púxose en marcha e todas as interpretacións máis restritivas e antidemocráticas dos procedementos parlamentarios estanse poñendo encima da mesa/4. Destaca a moción cuxo contido residía en que o Tribunal de Xustiza da Unión Europea analizase a legalidad do Sistema de Tribunais de Investimento e que foi rexeitada -sen debate ningún- polo pleno do Parlamento Europeo/5. Non queren que se expoñan as múltiples razóns que xuristas, maxistrados e asociacións de xuíces sosteñen fronte á falta de adecuación do modelo arbitral ao sistema xudicial europeo.

 Tamén é de salientar que o debate xeral sobre o CETA queda reducido a simples votacións sobre o si ou o non, xa que os argumentos contrarios ao mesmo de carácter político, económico e xurídico quedan secuestrados na opacidade da burocracia favorábel ás corporacións transnacionais. Non interesa afondar no carácter deliberativo da democracia e a inestabilidade xeopolítica -e debilidade da UE no novo escenario global- require impulsar de xeito inmediato tratados como o CETA.

 Porén, a pugna polos dereitos das maiorías sociais vaise plasmando no interior das comisións da Eurocámara. A comisión de Ambiente, Saúde Pública e Seguridade Alimentaria e de Comercio Internacional do Parlamento Europeo deron o seu aval ao CETA/6, mentres que a Comisión de Emprego e Asuntos Sociais expresou a súa negativa a este/7.

 A UE prevé tamén a aprobación provisional do CETA unha vez sexa admitido polo Parlamento Europeo, o que implica determinar as materias que son exclusivas da UE e que entrarán en vigor antes da ratificación do conxunto dos Estados membros da Unión/8. A Secretaría Xeral do Consello publicou a decisión sobre a aplicación provisional do CETA/9, que establece a entrada en vigor -sen precisar data ningunha- da meirande parte do Acordo entre a UE e Canadá -nun exercicio de interpretación expansiva-, o que colisiona frontalmente contra a natureza mixta do CETA e contra a opinión da avogada xeral no caso do Acordo Comercial UE-Singapur. Os poderes económicos e os responsábeis comunitarios teñen présa en poñer en marcha toda a arquitectura xurídico-económica favorábel ao modelo neoliberal capitalista.

 Máis aló das dificultades técnicas e dos intereses políticos e corporativos para definir as materias exclusivas da UE e dos Estados membros, cómpre salientar que este mecanismo é totalmente asimétrico respecto dos Tratados de Dereitos Humanos, que non prevén fórmula ningunha de aprobación provisional. Os negocios non poden esperar aos procedementos xurídicos e os dereitos humanos atráncanse en procedementos longos e ateigados de burocracia sen límite.

 Para rematar, na terceira fase de aprobación, o CETA débese remitir aos parlamentos nacionais, e, de ser o caso, aos rexionais. Este procedemento está sendo cuestionado por membros da Comisión e algúns representantes parlamentarios favorábeis ao CETA, que consideran que coa aprobación na Eurocámara, o Acordo UE e Canadá queda ratificado definitivamente. Teñen medo a que o CETA sexa debatido nos parlamentos dos Estados membros. Neste sentido, destacan as palabras da avogada xeral do Tribunal de Luxemburgo nas que establece unhas guías para os xuíces do mencionado Tribunal sobre o tratado comercial que a UE negocia con Singapur: “os parlamentos dos estados membros da Unión Europea (UE) si teñen competencia na ratificación de acordos comerciais de nova xeración como o concluído con Singapur”/10.

Exceso de normas xurídicas

 O Acordo Económico e Comercial Global (CETA) segundo publica a Comisión Europea consta de máis de 1.600 páxinas entre o texto central e os anexos, mentres que os Principios Reitores sobre as Empresas e os Dereitos Humanos da ONU (Principios Ruggie), para o control destas, teñen 32 páxinas. Un feito sen importancia? Máis de 1.600 páxinas para defender o comercio, os investimentos e os dereitos das transnacionais e 32 páxinas para regular de xeito voluntario as súas obrigas. É unha asimetría xurídica consolidada como principio esencial da globalización neoliberal.

 Os intereses económicos das corporacións transnacionais vincúlanse a regulacións xurídicas sustentadas no aumento de normas, na súa especialización, complexidade técnica, perda de abstracción e xeneralidade, fragmentación, celeridad no proceso de elaboración e imposibilidade de coñecemento destas, o que favorece ás grandes corporacións do dereito que actúan en favor do capital. A lectura dos documentos que forman o CETA axústase con total precisión ás afirmacións realizadas.

 Por outra banda, o descontrol dos ordenamientos internos e internacionais de carácter económico-financeiros é un dos novos principios xurídicos. Así, nos textos normativos da Organización Mundial do Comercio e dos tratados e acordos de comercio e de investimentos, a confusión é continua respecto das obrigas dos países ricos e empresas transnacionais, que se atopan cheos de defectos na redacción gramatical, cualificativos que debilitan as obrigas, obrigas ineficaces, disposicións vagas, “refuxios” para escapar das obrigas, traducións confusas, disposicións escuras, anexos e notas ao pé de páxina que conteñen elementos substanciais das súas obrigas/11.

 No CETA, como tendencia xeral, a precisión e a claridade conceptual desde o punto de vista dos dereitos das empresas transnacionais colisiona coa indeterminación das excepcións que garanten os servizos públicos ou os dereitos sociais. A asimetría é continua e profunda.

 Por exemplo, o concepto expansivo dos investimentos e da expropiación indirecta, a expectativa lexítima de beneficios ou a prohibición de calquera restricción á repatriación de beneficios son principios ben definidos, mentres que o dereito dos gobernos a regular a defensa do interese xeral queda condicionado polo trato xusto e equitativo, e os servizos públicos poden ser excluídos do acceso ao mercado e do trato nacional, sempre que non se leven a cabo en condicións comerciais ou compitan cun ou máis operadores económicos, exclusión que afecta a moi poucos servizos públicos: a excepción fulmina o carácter garantista do principio xeral. Para rematar, as medidas cautelares previstas para os servizos financeiros son moi xenéricas e indeterminadas.

 As dúbidas -moitas delas inducidas polas propios negociadores para facilitar a aprobación do CETA- que poidan xurdir sobre a aplicación de moitos dos preceptos recollidos neste, intentáronse liquidar, polo menos formalmente, por medio dunha Declaración interpretativa de 12 páxinas de carácter vinculante/.12

 A Declaración -obrigatoria e vinculada ao CETA en forma de anexo- non elimina a asimetría descrita, nin aclara a maioría das cláusulas abertas que forman parte do que denominamos Dereito vivo.

 Porén, desde o punto de vista formal, constátanse algunhas contradicións entre o texto do CETA e a Declaración, e doutra banda, os artigos máis favorábeis aos dereitos da cidadanía ou o que é o mesmo, ao control das empresas transnacionais son moi indeterminados ou mesmo declarativos. E é que unha das preguntas máis importantes reside en saber quen decide sobre as diferentes interpretacións que poidan darse aos preceptos regulados no CETA...

 O Convenio de Viena sobre os Tratados despéxanos, en parte, a primeira cuestión e en caso de contradicións entre o texto do CETA e a Declaración, primará o primeiro, é dicir, a versión máis favorábel ás empresas transnacionais. A partir de aquí, as interpretacións sobre múltiplas cuestións relacionadas cos dereitos e obrigas das corporacións, derívanse aos laudos que os tribunais de arbitraxe irán emitindo en relación ás demandas promovidas por estas e que xeran, entre outras cuestións, arrefriamentos de regulación por parte dos lexisladores e adaptacións de facto do CETA e dos seus anexos aos intereses corporativos. Malia que a Declaración afirma que os mecanismos de sanción por incumprimentos laborais serán vinculantes, aplicarase este mandato? Pensamos que non, xa que primará o CETA fronte á Declaración de acordo co artigo 31 da Convención de Viena. Ademais, a Declaración afirma que o CETA non afecta aos dereitos de negociación colectiva e á folga, pero pensamos que será, finalmente, o tribunal de arbitraxe quen decida sobre esta potencial contradición. O mesmo ocorre con afirmacións tan xenéricas sobre o dereito a regular a favor do interese público, o carácter voluntario da cooperación reguladora, a protección do ambiente ou o dereito á auga.

 A Declaración móvese entre afirmacións declarativas e contraditorias co texto do CETA, que este resolve de xeito preciso a favor das empresas transnacionais. No entanto, a propia Declaración, en ocasións, enuncia dereitos que a continuación os modifica con diferentes excepcións. Así, afírmase que en contratación pública “se mantén a posibilidade de que as entidades contratantes na UE e os seus Estados membros e Canadá, de conformidade coa súa lexislación respectiva, utilicen nas licitacións criterios ambientais, sociais e laborais, tales como a obriga de cumprir os convenios colectivos e adherirse a eles. Canadá e a Unión europea e os seus Estados membros poderán utilizar os devanditos criterios”. Principio moi interesante, xa que permite o uso de cláusulas sociais, pero que inmediatamente manifesta que se fará “sempre que non exista discriminación e que non supoñan un obstáculo innecesario para o comercio internacional”. Excepción que será interpretada polos tribunais arbitrales en detrimento das cláusulas sociais.

 En definitiva, non podemos esquecer que, desde o punto de vista material, os tribunais arbitrais aplican de xeito preferente -e practicamente exclusivo- as normas dos acordos de comercio e investimentos e non as normas sobre dereitos humanos, sociais ou ambientais. Esta é unha das razóns polas que se exclúe a Corte Europeo de Dereitos Humanos, ao Tribunal de Luxemburgo e aos Tribunais Constitucionais da aplicación e control do CETA.

 Por outra banda, os “novos lexisladores” e os novos procedementos previstos no CETA irán adecuando as lagoas existentes ao novo entramado corporativo.

Privatización do poder lexislativo

 Os tratados e acordos de última xeración avanzan na privatización dos procedementos lexislativos.

 As empresas transnacionais introdúcense nos procesos normativos e penetran no marco regulatorio aberto a fórmulas de cooperación reguladora e xeradora de coescritura de lexislación; fenómeno coñecido na elaboración das denominadas normas tipo. É dicir, que ademais do poder fáctico, os lobbies terán presenza directa ou indirecta na elaboración das normas.

 O Comité Mixto do CETA asume importantes competencias reguladoras e interpretativas do mesmo xeito que o Consello de Regulación do TTIP, organismos moi afastados do control cidadán e parlamentario.

 Os acordos de comercio e investimentos de última xeración constrúen un dereito vivo en continua re-elaboración a favor do capital e das empresas transnacionais: a alerta temperá, as avaliacións de impacto, o intercambio de materias de regulación, o diálogo permanente entre as partes, os exames conxuntos de lexislación para alixeirar as cargas normativas sobre as empresas, as neutralidade das regulacións, a converxencia reguladora, o mutuo recoñecemento de regulamentacións, a harmonización reguladora... son técnicas xurídicas que permiten construír un poder meta-lexislativo que creba a separación de poderes e a reconstrúe a favor das corporacións transnacionais.

 No CETA, o capítulo que trata sobre a cooperación reglamentaria recorre a expresións como “eliminar os obstáculos innecesarios ao comercio e ao investimento” e “fomentar a competencia” por medio dun foro de cooperación reguladora que está exento de render contas e que institucionaliza o lobby corporativo/13. Este foro encárgase de “alixeirar” as normativas e afonda en propostas favorábeis ao comercio e aos investimentos, é dicir, ás empresas transnacionais, mediante o recoñecemento mutuo de regulamentacións e a harmonización lexislativa. Ademais, os gobernos intercambiarán informacións reservadas coas empresas transnacionais antes de pasar a procedementos lexislativos e as propostas de regulación serán “tecnicamente neutras”, é dicir, non protexerán de xeito prioritario os dereitos das maiorías sociais.

 Todo iso se traduce, por exemplo, en que as “barreiras técnicas” ao comercio como análises e certificacións, medidas sanitarias, fitosanitarias, prácticas regulamentarias, licenzas... que protexen as persoas consumidoras, poden eliminarse mediante mecanismos que permiten o recoñecemento mutuo de lexislacións, o que implica que os empresarios canadenses abonda con que cumpran as normas do seu país aínda que sexan moito menos protectoras que as da UE. Redúcense os custos que benefician as empresas e cuestiónanse os dereitos dos consumidores e consumidoras: a ractopamina que estimula o crecemento e se inxecta ao gando bovino, porcos e pavos, está prohibida en 160 países incluídos os da UE, pero está permitida en Canadá. O recoñecemento mutuo de regulacións converterá a súa venda na UE en legal? Parece que si, malia que a Declaración interpretativa recolle que o CETA non “rebaixará os estándares e regulacións relativas á saúde e protección do consumidor ou o ambiente”.

 Para rematar, a Declaración interpretativa afirma que “a cooperación reguladora entre as autoridades competentes se realizará de xeito voluntario”, pero retirarse do método de cooperación esixe argumentos supuestamente sólidos e unha clara xustificación. É dicir, contémplase como algo extraordinario e á marxe do exercicio ordinario da soberanía lexislativa. Un goberno europeo poderá negarse a cooperar na regulación de estándares laborais á baixa, tendo en conta que está é a alternativa máis acorde coa normativa nacional e internacional adoptada por Canadá? Tememos que non; en todo caso, serán os tribunais arbitrales os que finalmente resolvan a cuestión.

Privatización do poder xudicial

 O Sistema de Tribunais de Investimento recollido no CETA é un sistema paralelo ao poder xudicial - trátase de tribunais privados- favorábel ás empresas transnacionais que quedan á marxe dos poderes xudiciais nacionais, comunitarios e internacionais/14.

 A Declaración interpretativa dedica a epígrafe máis extensa á defensa do polémico Sistema de Tribunais de Investimento. Malia a apuntar no seu apartado i) o cambio tan importante que representa respecto doutros tribunais de arbitraxe, nós ratificámonos en que os eixes centrais do sistema se manteñen/15:

  1. Os tribunais arbitrais naceron para resolver conflitos entre Estados; o neoliberalismo amplía o seu labor a conflitos entre Estados e particulares. As empresas transnacionais -persoas de Dereito Privado que representan intereses particulares- poden demandar os Estados ante paneis ou tribunais arbitrais. Prevalece o interese particular sobre o interese xeral.
  2. As persoas e os pobos que sofren a vulneración dos seus dereitos polas prácticas das empresas transnacionais, pola súa banda, ante que tribunal internacional poden interpoñer as súas denuncias?
  3. Os árbitros do devandito tribunal deberán aplicar, fundamentalmente, as normas comerciais e de investimentos que contén o CETA. É dicir, non cruzarán o sistema internacional de dereitos humanos coas regras de comercio e investimentos, o que implica descoñecer que o Dereito Internacional dos Dereitos Humanos é xerarquicamente superior ao contido de calquera tratado comercial; pola contra vulnéranse, polo menos, o artigo 103 da Carta das Nacións Unidas e o artigo 53 da Convención de Viena sobre Dereito dos Tratados.
  4. As normas que tutelan os dereitos dos inversores son moi precisas, detalladas e numerosas.
  5. O concepto de “seguridade xurídica” vinculado á lex mercatoria, cuxo único fundamento resulta ser a protección dos contratos e a defensa dos intereses comerciais das compañías multinacionais. Preténdese así protexer os investimentos das transnacionais estranxeiras eludindo a normativa comunitaria, nacional e internacional sobre os dereitos humanos, sociais e ambientais. Mais a seguridade xurídica é un principio internacional que non debería estar vinculado unicamente a valoracións económicas: a verdadeira seguridade xurídica é a que sitúa o dereito Internacional dos Dereitos Humanos por riba da lex mercatoria, é dicir, os intereses das maiorías sociais fronte aos das minorías que controlan o poder económico. As constitucións europeas, a Carta de Dereitos Fundamentais e as normas que compoñen o Dereito Internacional dos Dereitos Humanos deben prevalecer sobre as normas do CETA.
  6. O principio de “trato xusto e equitativo” mantense como eixe central da proposta da Comisión. É este un concepto xurídico indeterminado que pode adoecer de certa inseguridade material; pero que, enmarcado e dirixido á protección do investidor estranxeiro fronte ao Estado receptor, queda perfectamente delimitado. Iso implica que o Estado receptor non pode discriminar o investidor estranxeiro e deberá tratalo de xeito xusto e equitativo, o que require un escenario legal estábel e compatíbel coas expectativas do devandito inversor. Unha interpretación fundamentada na equidade, porén, implica tratar igual os iguais, non igual os desiguais. Dito doutro xeito: non permitir cláusulas de acción positiva a favor dos sectores sociais e económicos máis desfavorecidos dos países empobrecidos significa, de feito, afortalar prácticas discriminatorias. Asinar contratos, aprobar tratados de comercio e investimentos, aceptar axustes estruturais baixo a falsa premisa da igualdade entre as partes, é situar as relacións asimétricas de poder no centro da técnica xurídica.

 Respecto das supostas “orientacións claras” que a Declaración recolle sobre a aplicación da expropiación e o tratamento xusto e equitativo, así como sobre a emisión de notas vinculantes que as Partes poden emitir respecto diso ou o compromiso a supervisar o funcionamento de todas as normas sobre investimentos, cómpre lembrar, tal e como fan Cecilia Olivet e outras autoras/16[1], que as supostas melloras quedan moi cuestionadas polas diferentes interpretacións posíbeis:

  • Pódense presentar como obxeccións á demanda aquelas que non se axusten a dereito e que sexan manifestamente abusivas; garantía moi débil, xa que son moi amplos os privilexios dos investidores e moi xenérico o termo “abusivos”.
  • Os laudos arbitrais referiranse unicamente a sancións económicas e non poderán abordar o contido das regulacións estatais, o que non impedirá o arrefriamento regulatorio por medo a futuras demandas.
  • Caben as interpretacións vinculantes do tratado para os tribunais arbitrais, pero os árbitros non as adoitan aceptar e, no caso do Tratado de Libre Comercio de América do Norte, unicamente se chegou a un acordo aplicado en dúas ocasións en vinte anos.
  • Establécense unha serie de excepcións que garanten a integridade e a estabilidade do sistema, como “protexer a vida ou a saúde humana”; son garantías que afectan a escasos sectores e a uns poucos dereitos dos investidores, ademais, a carga da proba recae sobre os gobernos e os árbitros decidirán cando unha política é estritamente necesaria ou se os custos son improcedentes para os investidores.
  • As normas de investimentos están suxeitas -nos anexos- a reservas específicas presentes e futuras por parte dos Estados: iso si, unicamente poden ser cambiadas se se redactan con máis coherencia co tratado, e as reservas, en ningún caso, poden afectar a normas amparadas polo principio de trato xusto e equitativo.
  • As reservas axústanse á técnica de lista negativa na que os Estados teñen que enumerar todas as excepcións en lugar de enumerar os sectores que queren que estean cubertos polo CETA.
  • As empresas transnacionais dos Estados Unidos que teñan filiais en Canadá poden utilizar o CETA para demandar os gobernos europeos e as filiales de empresas estranxeiras con domicilio na UE tamén poden demandar o goberno canadense.

 Para rematar, é moi sorprendente o apartado f) da Declaración, xa que insiste en que os tribunais sobre investimentos son independentes, imparciais e inspirados nos sistemas xudiciais públicos da UE e os seus Estados membros e Canadá, así como nos tribunais internacionais como a Corte Internacional de Xustiza e o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos. A pregunta obvia é: para que se crean estes tribunais? Por que non se encarga este labor aos poderes xudiciais xa existentes?

 Unha última cuestión: o Tribunal de Xustiza da Unión Europea paralizou, o 18 de decembro de 2014, a adhesión da Unión Europea ao Convenio Europeo de Dereitos Humanos, ao considerar que este non era compatíbel coa Tratados da Unión e o risco de que a adhesión poida levar aos Estados Membros a someter conflitos sobre o Dereito da Unión a órganos xurisdicionais diferentes ao Tribunal de Luxemburgo, establecéndose de xeito sorprendente importantes cautelas ante a Corte Europea de Dereitos Humanos. A pregunta que xera esta interpretación faise obvia: e sometelos ante un tribunal arbitral creado por un Acordo de Comercio e Investimentos si é compatíbel coa normativa comunitaria?

Conclusións

 Desde unha perspectiva normativa, o capital conseguiu dos distintos Estados e institucións globais, reformas dirixidas a garantir a liberdade absoluta de capitais e converter en principio xurídico universal a suposta estabilidade financeira; dislócase a xerarquía normativa internacional, ao situar os dereitos do capital por riba do Dereito Internacional dos Dereitos Humanos e dos principios constitucionais.

 Por outra banda, na Unión Europea, ao CETA e a outros tratados e acordos de comercio e investimentos súmanse o Pacto de Estabilidade e Crecemento, o Tratado de Estabilidade, Coordinación e Gobernanza, o Mecanismo Europeo de Estabilidade (MEDE), o programa de estabilidade e converxencia, o semestre europeo, os procedementos de déficit excesivo, os sucesivos rescates, as recomendacións por país... que conforman unha nova armadura xurídica de dominación.

 Xa que logo, os movementos sociais europeos enfróntanse, “por arriba”, coa decisión de aprobar o TTIP, o CETA, o TISA e outros tratados e acordos de comercio e investimentos; e “por abaixo”, cunha blindaxe xurídica onde os intereses do capital se xuridifican ao máis alto nivel.

 Con todo iso, trátase de provocar que o CETA non vaia adiante, para que así tamén o TTIP quede definitivamente enterrado.

______________________________________________________________________

Notas:

1/ Unha versión reducida deste texto foi publicada en La Marea o pasado 20 de xaneiro: http://www.lamarea.com/2017/01/20/ceta-laberinto-juridico-del-libre-comercio/

2/ Pablo Elorduy (2017): “CETA: quiénes ganan con el acuerdo UE-Canadá”, Diagonal, 20 de xaneiro. https://www.diagonalperiodico.net/panorama/32727-ceta-quienes-ganan-con-acuerdo-ue-canada.html

3/ José Bautista (2016): “Europa y Canadá da luz verde al hermano pequeño del TTIP”, La Marea, 30 de outubro. http://www.lamarea.com/2016/10/30/europa-canada-dan-luz-al-hermano-del-ttip/

4/ Alejandro López de Miguel (2016): “Un centenar de eurodiputados exigen llevar el “TTIP canadiense” ante el Tribunal Europeo de Justicia”, Público, 19 de novembro. http://www.publico.es/internacional/centenar-eurodiputados-pelean-llevar-ttip.html

5/ Sandra Soutto (2016): “El CETA en el Parlamento Europeo”, ATTAC Castelló. http://attaccastello.blogspot.com.es/2016/11/el-ceta-en-el-parlamento-europeo.html?spref=fb

6/ Alejandro López de Miguel (2017): “La gran coalición de socialistas y conservadores brinda un nuevo aval al “TTIP canadiense” en la Eurocámara”, Público, 13 de xaneiro. http://www.publico.es/internacional/gran-coalicion-socialistas-y-conservadores.html

7/ Campaña No al TTIP: http://www.noalttip.org/la-comision-de-empleo-del-pe-vota-no-al-ceta/

8/ Adoración Guamán (2016): “El acuerdo con Singapur abre otro frente contra el CETA y el TTIP”, CTXT, 21 de decembro http://ctxt.es/es/20161221/Politica/10186/UE-TTIP-CETA-acuerdo-Singapur-competencias-ratificacion-Abogada-General.htm

9/ Decisión (UE) 2017/38 do Conselloo, do 28 de outubro de 2016, relativa á aplicación provisional do Acuerdo Económico e Comercial Global (AECG) entre Canadá, por unha parte, e a Unión Europea e os seus Estados miembros, por outra. http://www.boe.es/diario_boe/txt.php?id=DOUE-L-2017-80027

10/ Público/EFE (2016): “La abogada general del Tribunal de la UE propone nuevos límites a tratados como TTIP y CETA”. http://www.publico.es/internacional/abogado-general-del-tribunal-ue.html

11/ Bhagirath Lal Das (2005): La OMC. Estrategias de negociación. Opcións, oportunidades y riesgos para los países en desarrollo, Instituto del Tercer Mundo, Montevideo.

12/ Adoración Guamán, Alexandre Mato y Pablo Sánchez Centellas (2016): “Todo lo que esconde el CETA firmado por la UE y Canadá”, CTXT, 26 de outubro. http://ctxt.es/es/20161026/Firmas/9231/CETA-firma-del-acuerdo-UE-Canada.htm

13/ Mario Nuti (2016). “Desentrañar el CETA”, Sin Permiso, 21 de outubro. http://www.sinpermiso.info/textos/desentranar-el-ceta

14/ Para a análise doutros aspectos relacionados co Sistema de Tribunais de Investimento, véxase: Marta Orosz, Justus von Daniels e Maxime Vaudano (2016): “En el corazón del CETA. Episodio 1 : ¿los sistemas de arbitraje amenazan la democracia?”, tradución de Sandra Soutto. https://drive.google.com/file/d/0B5yvo-v5WdmrQWJHQ243aHBsUGs/view

15/ Juan Hernández Zubizarreta e Pedro Ramiro (2015): “Por qué rechazar el nuevo sistema de arbitraje del TTIP”, La Marea, 26 de setembro. http://www.lamarea.com/2015/09/26/por-que-rechazar-el-nuevo-sistema-de-arbitraje-del-ttip/

16/ Pia Eberhardt, Blair Redlin, Cecilia Olivet e Lora Verheecke (2016): CETA - La democracia en venta (versión 2016), Transnational Institute (TNI), Ámsterdam. https://www.tni.org/es/publicacion/ceta-la-democracia-en-venta-version-2016

______________________________________________________________________

 

[Artigo tirado do sitio web Viento Sur, do 3 de febreiro de 2017]